ประเทศเต็มไปด้วยคำตอบอันปราศจากคำถาม

วีรพร นิติประภา

หลายเดือนที่ผ่านมาการเงินการคลังของทุกประเทศในโลกไม่แค่ผันผวน แต่ยังปั่นป่วนระส่ำระสายอย่างไม่เคยเป็นมาก่อน 

กระนั้นกระทรวงคลัง ผู้ว่าธนาคารแห่งประเทศ ผู้ดูแลเศรษฐกิจ การลงทุน การทำมาหากินของประชาชน รวมทั้งคุรุและองค์กรคาดการณ์ด้านเศรษฐศาสตร์ต่าง ๆ กลับเงียบกริบ หลีกเร้นหนีหายไปจากหน้าสื่อกันหมด ไม่ใใครออกมาแถลง พูดคุย สร้างความเข้าใจให้กับประชาชนเลยทั้งสิ้น ทั้ง ๆ ที่สิ่งที่กำลังจะเกิดขึ้นในอีกไม่กี่วัน สัปดาห์หรือเดือนข้างหน้าอาจหมายถึงหายนะของการเงินการธนาคาร การล้มละลายของประเทศ กระทั่งการฆ่าตัวตายของปัจเจกชนจำนวนมาก 

ด้านสื่อหลัก สื่อรอง สื่อน้อยใหญ่ก็ไม่สนใจไปเชิญคนเคยเสนอตัวว่าปราดเปรื่องเรื่องเงิน ๆ ทอง ๆ มาออกรายการ ไม่มีสัมภาษณ์ ไม่หาทำข่าว มุ่งเอาแต่ยัดเยียดเรื่องไม่เป็นเรื่องบนเตียงและรักเกี่ยงงอนของดาราบ้าง สมบัติพัสถานบ้านช่องไร้สาระของเศรษฐีมีสตางค์บ้าง เรื่องคนถูกหวยรวยข้ามคืนจำนวนน้อยนิดบ้าง เพลิดเพลินกับการชำเราสติปัญญาของผู้คนในสังคมไปวัน ๆ แค่นั้น   

ที่ต้องพูดเรื่องนี้ก็เพราะประชากรประเทศนี้แทบไม่มีใครรู้อะไรที่สำคัญจำเป็นต่อการเอาชีวิตรอดกันเลยทั้งนั้น

ยกตัวอย่าง เรา…ประชาชนที่ใช้น้ำมันราคาแพง แทบไม่มีใครรู้อะไรเลยที่เกี่ยวกับราคาแสนแพงที่ว่า นอกจากแค่จ่ายเข้ากองทุนน้ำมัน เราไม่เคยเห็นตัวเลขด้วยซ้ำว่าก่อนหน้าวิกฤตราคาน้ำมัน…กองทุนมีเงินเท่าไหร่ หาได้เท่าไหร่ต่อปี มีใช้จ่ายอะไร ไปทางไหน ใครทำงานในกองทุน ใครเป็นประธาน ใครที่ไหนกันบ้างที่เป็นคนกำหนดว่าจะเอาเงินออกไปใช้กับอะไร ไม่ใช้กับอะไร บัญชีตัวเลขเป็นอย่างไร

เราไม่เคยรู้ว่าเงินเท่าไหร่จากเงินทั้งหมดเท่าไหร่ถูกใช้ไปในการตรึงราคาน้ำมัน ตรึงกันกี่รอบมาแล้ว และรอบละกี่ร้อย กี่พัน กี่ล้าน เราไม่เคยรู้ว่าทำไมพอราคาน้ำมันโลกปรับขึ้น ราคาน้ำมันในบ้านเราจึงขึ้นตามได้ทันทีทันควัน แต่เวลาลดกลับสโลว์โมชั่นใช้เวลายาวนานเป็นวัน ๆ กว่าจะลด กลไกคืออะไร มิหนำซ้ำยังไม่เคยรู้ว่าการขึ้นหรือลดลงสัมพัทธ์กันหรือไม่กับอัตราขึ้นลงของตลาดโลก เราไม่รู้ และไม่ถูกสอนว่าเราต้องรู้ 

เราไม่รู้ว่างบลับของรัฐบาลมีอะไรบ้าง ทำไมต้องมีงบไม่ลับแล้วยังมีงบลับซ้ำซ้อน แล้วมีการถอนจ่ายไปใช้กับอะไร อย่างไร เอาคร่าว ๆ ก็ได้ …จ่ายใคร ที่ไหน อย่างไร เมื่อไหร่ เท่าไหร่  รายละเอียดปลีกย่อยไม่ต้องก็ได้ มันเป็นเงินภาษีอากรที่เราทั้งประเทศหามาได้อย่างยากลำบากเลือดตากระเด็น เราอดอยาก ยากจน ลูกหลานไร้การศึกษา ทำมาหากินไร้ทุน มันเป็นสิทธิ์โดยชอบธรรมที่เราจะรู้ว่าผู้ที่เราจ้างมาบริหารประเทศเอาเงินของเราไปใช้อย่างไร แต่กลับรู้ไม่ได้ เขาไม่บอก

และเราก็ไม่ถาม

ชาวนาชาวไร่เกษตรกรประเทศนี้ ไม่มีทางรู้เลยว่าปีข้างหน้าอีกแค่ไม่กี่เกือนจะแล้งแห้ง หรือน้ำจะมาก และน้ำที่จู่ ๆ ท่วมบ้านเขาเช้าวันหนึ่งหลากมาจากไหน บ่อยครั้งไม่กระทั่งรู้ล่วงหน้าสักชั่วโมงครึ่งชั่วโมงพอจะอพยพโยกย้ายไม่ต้องปีนขึ้นไปนั่งบนหลังคาด้วยซ้ำ มิหนำยังต้องนั่งรอบนหลังคาเป็นวัน ๆ กว่าความช่วยเหลือจะมาถึง ไม่ต้องพูดถึงนานพอพอจะกะเกณฑ์ได้ว่าจะปลูกพืชทนแล้งหรือทนน้ำ ผลผลิตอะไรจะล้นตลาด อะไรจะขาดแคลนขายได้ราคา เพื่อจะทำมาหากินเลี้ยงชีพได้ ไม่ต้องหมดเนื้อหมดตัวซ้ำซากทุกปีอย่างที่เป็นอยู่ 

ไม่มีใครบอกอะไรล่วงหน้าให้ประชาชนรู้และมีโอกาสเตรียมพร้อมรับมือทั้งนั้น ไม่ว่าเรื่องร้ายเรื่องดี เรื่องไม่ดีไม่ร้าย และเพิ่งจะไม่กี่วันมานี้เอง…ที่คุณชัชชาติเข้ามาเป็นผู้ว่ากทม. ที่เรารู้ว่ามีเรดาร์ตรวจจับกลุ่มเมฆพายุให้ตรวจสอบดูได้ด้วย

ก็จนคุณชัชชาติได้มาเป็นผู้ว่าฯ อีกนั่นแหละ ที่เราถึงเพิ่งรู้ว่าน้ำที่ท่วมพื้นที่กว้างใหญ่บางแห่งเกิดจากกระสอบทรายหลายร้อยใบที่เขตเอาไปหมกอุดท่อระบายน้ำไว้ …โดยไม่แจง ไม่แจ้ง  และไม่อธิบายบอกว่าอุดไว้ทำไมอยู่ดี แล้วก็เป็นครั้งแรกหลังจากถูกน้ำท่วมใส่รายปี ปีละหลาย ๆ วัน ที่คนกรุงเทพฯ ถึงเพิ่งได้รู้กันว่าการระบายน้ำในมหานครระดับโลกแห่งนี้เขาทำกันอย่างไร รับน้ำจากไหน ปล่อยระบายไปไหน มีกลไกอย่างไร ใช้ท่อระบายแบบไหน ขนาดเท่าไหร่ มีประตูน้ำกี่แห่ง แต่ละแห่งแต่ละสำนักการระบายทำงานสอดคล้องกันอย่างไร …หรือไม่สนใจกันต่างคนต่างทำอย่างที่ผ่าน ๆ มา 

เป็นครั้งแรกที่มีคนบอกเราว่าเกิดอะไรขึ้นกับบ้านที่เราอยู่ เมืองที่เราอาศัย ชีวิตที่เราใช้  ภาษีที่เราจ่าย

แต่นั่นแหละ เราก็แค่รู้เรื่องน้ำท่วมในกรุงเทพฯ ทั้งประเทศไม่มีใครรู้อะไรเลยทั้งนั้น

เราถูกสอนให้ไม่ใฝ่รู้ เราถูกสอนให้ไม่สงสัย ไม่ถาม ไม่ร้อง เราถูกสอนมาให้เชื่อง อ่อนแอ  และซังกะตาย ใช้ชีวิตอยู่อย่างมืดบอด บ้าใบ้ไปตามยถากรรม …ในประเทศต้องคำสาป 

เราทุกคนกำลังเผชิญและผจญกับความยากลำบากทางการเงินที่หนักหนาสาหัส …อย่างไม่เคยเป็นมาก่อน และน้อยคนมากที่รู้ว่าเงินบาทของเรากำลังอ่อนลง ๆ แต่กลับไม่มีใครสงสัย  และถาม ไม่มีคนอออกมาชี้แจงบอก ว่าทำไมเงินถึงอ่อน มีกลไกอะไรทำให้อ่อน ถ้าปล่อยให้อ่อนไปตามธรรมชาติจะเป็นอย่างไร ดีหรือไม่ ควรหรือไม่ หรือควรเข้าไปแทรกแซงให้แข็งค่าอย่างที่รักษาการนายกว่า ผลจากการแทรกแซงที่ว่ามีอะไรบ้าง นายทุนขุนนางหรือประชาชนจะเป็นฝ่ายได้ประโยชน์ ได้มากน้อยแค่ไหน

จู่ ๆ ก็นึกถึงคราวต้มยำกุ้งขึ้นมา มีคนล้มละลาย สิ้นเนื้อประดาตัว ฆ่าตัวตายมากมาย มีความเสียหายกระจายไล่ลามไปทั่วโลก และคนมั่งมีที่ยิ่งมั่งมีขึ้นอีกทบเท่าทวีคูณ เพียงเพราะทุกอย่างถูกปิดเป็นความลับและรู้กันแค่ไม่กี่ในหมู่คนมั่งคั่งขึ้นมหาศาลนั่นเท่านั้น ทั้ง ๆ ที่ถ้ารัฐบาลตอนนั้นไม่ปกปิด ก็จะมีธุรกิจจำนวนมากรอดพ้นล้มละลาย คนจำนวนมากจะไม่ต้องฆ่าตัวตาย และเศรษฐกิจของประเทศจะไม่ทุเรศทุรังอย่างที่เป็นอยู่ทุกวันนี้ 

…อำมหิตปานไหน

Author

วีรพร นิติประภา
อาชีพนักเขียน แต่ชอบสมมติตัวเองเป็นคนอื่น...ตัวละครบางตัว สัตว์บางชนิด ต้นไม้บางต้นไม้ ชอบเดินทางในหัวโดยไม่ต้องเคลื่อนย้ายตัวไปไหน ไม่ชอบเวลาต้องตอบคำถามประเภทที่ไม่รู้ว่าคนถามจะรู้ไปทำไม กับถูกให้อธิบายตัวเอง

Illustrator

นันท์ณิชา ศรีวุฒิ
ทำงานอะไรก็ได้ที่ใช้การออกแบบและศิลปะสร้างวัฒนธรรมการคิดเชิงวิพากษ์เพื่อการเปลี่ยนแปลงของสังคมให้กับคนรุ่นใหม่ในเมืองเล็กๆ