การเลือกตั้งองค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) วนกลับมาอีกครั้งหลังจากเลือกตั้ง อบจ. ครั้งก่อนเมื่อ 20 ธันวาคม 2563 

เป็นการเลือกตั้งท้องถิ่นครั้งแรกหลังจากถูก “แช่แข็ง” อยู่ภายใต้การรัฐประหารโดยคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.)  

เลือกตั้ง อบจ. นั้นสำคัญไฉน

เพราะ อบจ. เป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นขนาดใหญ่ มี 76 จังหวัด ยกเว้นกรุงเทพมหานคร 

การได้เลือกผู้แทนที่มีอำนาจในการบริหารและส่งสัญญานตรงสู่ส่วนกลางถึงความเดือดเนื้อร้อนใจของท้องถิ่น 

การเลือกตั้งอบจ. คือความหวังนั้น ความหวังที่จะปรากฏให้เห็นชัดว่าความเจริญไม่จำเป็นต้องกระจุกตัวอยู่แค่มหานครเท่านั้น

แต่! อย่าเดินสับเข้าคูหาจนสับสน เพราะมีข้อชวนงงหลายจุดที่ต้องทำความเข้าใจก่อนกาบัตรเลือกตั้ง

✊🏻ก๋า 2 ใบไว้ใจได้กา โอยน้อ! คนละเบอร์ 

🙅🏼‍♀️เลือกตั้งล่วงหน้าได้หม้าย 

🤷🏻เจ้าบ่ไปเลือกตั้ง สิเสียสิทธิ์อิหยังแหน่

👩‍🔧ไม่ต้องลาออก แต่ลางานไปเลือกตั้งได้นะจ๊ะ

ชวนอ่านก่อนกาบัตรที่คูหา เลือกตัวแทนเข้ามาพัฒนาท้องถิ่นให้ดีกว่าเดิม

ก๋า 2 ใบไว้ใจได้กา โอยน้อ! คนละเบอร์ 

เลือกตั้งทั้งที มีบัตรให้เลือกผู้สมัครถึง 2 ใบ เพราะ!

1 ใบเลือกนายกอบจ. อีก 1 ใบเลือกส.อบจ.

แต่อย่าลืมว่า ผู้สมัครนายกอบจ.และผู้สมัครส.อบจ. จากทีมเดียวกัน/พรรคเดียวกัน อาจได้หมายเลขต่างกัน “เช็กก่อนกา จำให้ชัวร์”

เพราะระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้ง ว่าด้วยการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น พ.ศ. 2562 ไม่ได้กำหนดไว้ 

ดังนั้น ต่อให้ผู้สมัคร นายก อบจ. และ ส.อบจ. จับมือลงสมัครกันในนามกลุ่มหรือพรรคเดียวกัน ก็อาจมีหมายเลขประจำตัวผู้สมัครที่แตกต่างกันได้ 

หรือบางจังหวัดที่มีการเลือกเฉพาะสมาชิก ส.อบจ. ก็ไม่ต้องกังวล เพราะนั่นหมายความว่านายก อบจ.ในจังหวัดของท่านได้ลาออกไปก่อนการครบวาระ และมีการจัดการเลือกตั้งใหม่ไปแล้ว ทำให้การเลือกตั้งอบจ.ในวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2568 จะมีการจัดการเลือกตั้ง ส.อบจ. เท่านั้น

แต่ความสับสนยังไม่มีแค่นี้ เพราะคณะกรรมการการเลือกตั้งแบ่งสีของบัตรเลือกตั้งของทั้งผู้สมัครนายกอบจ.และส.อบจ. ไว้คนละสี (ตามภูมิภาค) 

📣ภาคเหนือ
บัตรเลือกตั้งส.อบจ. สีม่วง
บัตรเลือกตั้งนายกอบจ. สีเหลือง 

📣ภาคอีสาน
บัตรเลือกตั้งส.อบจ. สีเขียวอมฟ้า
บัตรเลือกตั้งนายกอบจ. สีน้ำตาล 

📣ภาคใต้
บัตรเลือกตั้งส.อบจ. สีคราม
บัตรเลือกตั้งนายกอบจ. สีแดงเลือดหมู

📣ภาคกลางและภาคตะวันออก 
บัตรเลือกตั้งส.อบจ. สีเขียว
บัตรเลือกตั้งนายกอบจ. สีชมพู

กกต. ให้เหตุผลว่า “การใช้บัตรเลือกตั้งที่มีสีต่างกันจะช่วยให้เกิดความสะดวกในการตรวจสอบและเพิ่มความถูกต้องในการนับคะแนน”

เลือกตั้งล่วงหน้า/นอกเขต ได้หม้าย?

ตอบเลยว่า ไม่ได้! 🙅🏼‍♀️

เพราะกฎหมายเลือกตั้ง พระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น พ.ศ. 2562 ไม่ได้อนุญาต ซึ่งต่างจากการเลือกตั้งทั่วไปในระดับชาติ

เพราะฉะนั้นถ้าใครไม่กลับไปใช้สิทธิ์ก็จะเท่ากับเสียสิทธิ์ 

เว้นแต่จะแจ้งต่อคณะกรรมการการเลือกตั้งถึงเหตุที่ไม่ไปใช้สิทธิ์ก่อน/หลัง 7 วันเลือกตั้ง 

ส่วนใครที่เพิ่งย้ายทะเบียนบ้านข้ามจังหวัดยังไม่ถึง 1 ปี ก็จะไม่มีสิทธิ์เลือกตั้งตามมาตรา 32 ของกฎหมายเลือกตั้งท้องถิ่น ในวันที่ 1 กุมภาพันธ์นี้ ไม่ว่าจะเป็นจังหวัดเดิมที่ย้ายออกมา หรือจังหวัดใหม่ที่เพิ่งย้ายเข้า 

แต่ถ้าเกิดว่าเป็นแค่เพียงการย้ายข้ามอำเภอในเขตจังหวัดเดียวกัน กฎหมายระบุให้กลับไปใช้สิทธิ์ที่เขตเลือกตั้งเดิมได้

เจ้าบ่ไปเลือกตั้ง สิเสียสิทธิ์อิหยังแหน่ 

พระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น พ.ศ. 2562 มาตรา 42 กำหนดว่าผู้มีสิทธิเลือกตั้งที่ไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้งและไม่ได้แจ้งเหตุที่ไม่อาจไปใช้สิทธิเลือกตั้ง จะถูกจำกัดสิทธิทางการเมือง 2 ปีนับแต่วันที่ไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้ง

1. สิทธิสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร หรือสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น หรือสมัครรับเลือกเป็นสมาชิกวุฒิสภา

2. สิทธิสมัครรับเลือกเป็นกำนันและผู้ใหญ่บ้าน

3. สิทธิเข้าชื่อร้องขอให้ถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น

4. ดำรงตำแหน่งข้าราชการการเมืองและข้าราชการรัฐสภาฝ่ายการเมือง

5. ดำรงตำแหน่งรองผู้บริหารท้องถิ่น เลขานุการผู้บริหารท้องถิ่น ผู้ช่วยเลขานุการผู้บริหารท้องถิ่น ประธานที่ปรึกษาผู้บริหารท้องถิ่น ที่ปรึกษาผู้บริหารท้องถิ่น หรือคณะที่ปรึกษาผู้บริหารท้องถิ่น

6. ดำรงตำแหน่งเลขานุการประธานสภาท้องถิ่น ผู้ช่วยเลขานุการประธานสภาท้องถิ่น และเลขานุการรองประธานสภาท้องถิ่น

การเสียสิทธิจากการไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้งไม่ได้มีเพียงแค่จำกัดสิทธิทางการเมือง

เพราะยังหมายถึง

สิทธิ… ในการเลือกตัวแทนมาพัฒนาบ้านเกิด

สิทธิ… ในการเข้าถึงสาธารณูปโภคอย่างครอบคลุมที่มากกว่า ทางดี ไฟสว่าง น้ำไหล

สิทธิ… ในการยกเลิกความเหลื่อมล้ำระหว่างพื้นที่ และให้ท้องถิ่นได้ออกแบบที่จะจัดการตัวเอง

ไม่ต้องลาออก เพราะลางานไปเลือกตั้งได้นะจ๊ะ

ปกติแล้ว กกต. จะกำหนดวันเลือกตั้งเป็นวันอาทิตย์ของสัปดาห์สุดท้ายก่อนครบ 45 วัน แต่การเลือกตั้ง อบจ. ครั้งนี้ หากกำหนดวันเลือกเป็นวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2568 จะทำให้ไม่เหลือระยะเวลาที่ต้องปฏิบัติตามกฎหมาย และสุ่มเสี่ยงกับการจัดการเลือกตั้งเกินระยะเวลาที่กฎหมายกำหนด 

โดย กกต. ระบุเหตุผลที่ไม่กำหนดเป็นวันอาทิตย์ที่ 26 มกราคม 2568 เนื่องจากต้องประกาศแบ่งเขตเลือกตั้ง ส.อบจ. 76 จังหวัดใหม่ และต้องมีระยะเวลาให้ผู้สมัครหาเสียง รวมถึงระยะเวลาดำเนินการต่าง ๆ ตามกฎหมาย

เมื่อเป็นที่ยุติแล้วว่าวันเลือกตั้ง อบจ. จะเป็นวันเสาร์ ผู้มีสิทธิเลือกตั้งที่ทำงานในกรุงเทพมหานครหรือจังหวัดอื่นนอกภูมิลำเนาของตน โดยเฉพาะผู้ที่เป็นลูกจ้างซึ่งมีอำนาจต่อรองน้อยกว่านายจ้างหรือผู้บังคับบัญชา อาจไม่มีโอกาสกลับบ้านไปใช้สิทธิเลือกตั้ง 

ดังนั้นเพื่อป้องกันไม่ให้นายจ้างใช้อำนาจบังคับบัญชาสกัดกั้นสิทธิการมีส่วนร่วมทางการเมือง 

ในพ.ร.บ.เลือกตั้งท้องถิ่นฯ มาตรา 117 กำหนดบทลงโทษ

ซึ่งหากเกิดการขัดขวาง หน่วงเหนี่ยว ไม่ให้ความสะดวกลูกจ้างไปเลือกตั้งอบจ. นายจ้างมีความเสี่ยงผิดกฏหมายเลือกตั้งท้องถิ่น โทษจำคุกไม่เกิน 2 ปี ปรับไม่เกิน 40,000 บาท

Author

Decode
กองบรรณาธิการที่มีคนหลากหลายรุ่น หลากหลายความสนใจ แต่มีเป้าหมายเดียวกันที่อยากเห็นสังคมดีขึ้น

Author

ณิชกานต์ บุญไชย
นักรักผู้อกหักเป็นงานประจำมากกว่าการทำกราฟิก